Çdo vit më 8 mars festohet Dita Ndërkombëtare e Gruas. Por çfarë dini për këtë ditë dhe datë të shënuar?
Çdo vit më 8 Mars, Dita Ndërkombëtare e Gruas festohet për të përkujtuar dhe nderuar arritjet e grave, për të rritur ndërgjegjësimin dhe denoncuar pabarazitë gjinore dhe diskriminimin, si dhe për të promovuar mbështetjen globale për gratë.
Sa kohë ka festuar Dita Ndërkombëtare e Gruas?
Clara Zetkin ishte gruaja që themeloi Ditën Ndërkombëtare të Gruas në vitin 1910.
Konkretisht, më 28 shkurt 1909, Partia Socialiste e Amerikës e atëhershme aktive, festoi Ditën e parë Kombëtare të Gruas në përkujtim të 15,000 grave që protestuan në Nju Jork kundër kushteve të vështira të punës dhe pagave më të ulëta se burrat.
Në vitin 1910, Clara Zetkin, një avokate e të drejtave të grave dhe udhëheqëse e Zyrës së Grave të Gjermanisë për Partinë Social Demokrate, propozoi idenë e një Dite Ndërkombëtare të Gruas si një sensibilizim dhe ndërgjegjësim ndikues për të konsideruar dhe pranuar si të drejta kërkesat e grave, në një tendencë për barazi shoqërore.
Më 19 mars 1911 u mbajt për herë të parë Dita Ndërkombëtare e Gruas, ku morën pjesë më shumë se 1 milion njerëz në Austri, Danimarkë, Gjermani dhe Zvicër.
U desh një kohë e gjatë përpjekjesh dhe sfidash ngadhënjyese të aktivisteve që të njihej ndërkombëtarisht ky sensibilitet në një datë. Në vitin 1975 Kombet e Bashkuara njohën dhe të pranojë si ditë kremtimi, Ditën Ndërkombëtare të Gruas. Që atëherë, OKB-ja ka shërbyer si sponsori kryesor i ngjarjes vjetore, duke inkurajuar më shumë vende të njohin “aktet e guximit dhe vendosmërisë nga gratë e zakonshme që kanë luajtur një rol të jashtëzakonshëm në historinë e vendeve dhe komuniteteve të tyre”.
Cili është simboli dhe ngjyra e Ditës Ndërkombëtare të Gruas?
Simboli për Ditën Ndërkombëtare të Gruas është një simbol i gjinisë femërore. Zakonisht shoqërohet me ngjyrat vjollcë, jeshile dhe të bardhë.
Sipas faqes së internetit të Ditës Ndërkombëtare të Gruas, vjollca do të thotë dinjitet dhe drejtësi, jeshile për shpresë dhe e bardha për pastërti. “Ngjyrat e kanë origjinën nga Unioni Social dhe Politik i Grave në Mbretërinë e Bashkuar në vitin 1908.”
A është Ditën Ndërkombëtare të Gruas një festë?
Qëllimi i ditës ndryshon sipas vendit. Në disa vende ku roli dhe përkujdesi ndaj gruas është periferik, madje edhe i denigruar, është një ditë proteste. Ndërsa në vende të tjera; ku organizata, institucione dhe mekanizma të ndryshëm social dhe mediatik, në qendër të veprimtarisë së të cilëve është mbrojtja dhe përfaqësimin me dinjitet të gruas në shoqëri, Ditën Ndërkombëtare të Gruas është një mjet për të promovuar barazinë gjinore. Në disa vende, si Armenia, Bjellorusia, Kamboxhia, Kuba, Gjeorgjia, Laosi, Mongolia, Mali i Zi, Rusia, Uganda, Ukraina dhe Vietnami, Dita Ndërkombëtare e Gruas festohet si festë kombëtare.
Në disa vende si Shqipëria, Maqedonia, Serbia dhe Uzbekistani, Dita e Gruas është kombinuar me Ditën e Nënës, një bashkim për të nxjerrë në pah rëndësinë e grave si nëna.
Në Kinë, shumë grave u jepet një gjysmë dite pushimi nga puna, ndërsa italiani Festa della Donna festohet me dhurimin e luleve të mimozës.
Pse është një festë historike në Rusi?
8 marsi vitit 1917 shënjohet në histori si protesta e femrave në Petrograd. Gratë në Rusi e përkujtuan atë ditë atë vit duke hyrë në grevë për ‘bukë dhe paqe’, në mënyrë që të protestojnë kundër Luftës së Parë Botërore dhe fushatës për barazi gjinore. Car Nikolla II nuk ishte aspak i lumtur dhe autorizoi gjeneralin Khabalov të Qarkut Ushtarak të Petrogradit, të qëllonte çdo grua që refuzonte të tërhiqej. Ata nuk u tërhoqën dhe protestat i bënë qëndresë dhe çuan në abdikimin e Carit. Qeveria e përkohshme u dha grave të drejtën e votës si rezultat i protestës së tyre.
Cila është tema e këtij viti?
Tema e fushatës për Ditën Ndërkombëtare të Gruas 2024 është “Frymëzoni përfshirjen”. Që nga viti 1996, çdo Ditë Ndërkombëtare e Gruas ka një temë zyrtare.
Tema e parë e miratuar nga OKB-ja në vitin 1996 ishte “Festimi i së kaluarës, planifikimi për të ardhmen”.
Vitin e kaluar, tema për Ditën Ndërkombëtare të Gruas ishte Përqafoni barazinë, dhe këtë vit, OKB-ja e ka caktuar temën si “Investoni në Gratë: Përshpejtoni Progresin” me fokus në adresimin e dobësimit ekonomik. Tema e fushatës 2024 është “Frymëzoni përfshirjen”.
“Kur frymëzojmë të tjerët të kuptojnë dhe vlerësojnë përfshirjen e grave, ne krijojmë një botë më të mirë,” thuhet në faqen e internetit International Women’s Day (IDW). “Dhe kur vetë gratë frymëzohen për t’u përfshirë, ka një ndjenjë përkatësie, rëndësie dhe fuqie. Së bashku, le të krijojmë një botë më gjithëpërfshirëse për gratë.”
Nëpërmjet kësaj fushate, vihet theksi në njohjen e rëndësisë së diversitetit dhe fuqizimit në sfera të ndryshme të shoqërisë dhe nënvizimi i rolit kryesor të përfshirjes në avancimin e barazisë gjinore.
“Kur gratë nuk janë të pranishme, ne duhet të pyesim: “Nëse jo, pse jo?” Kur gratë diskriminohen, ne duhet të theksojmë praktikën e dobët. Kur trajtimi i grave nuk është i barabartë, ne duhet të marrim masa. Dhe ne duhet bëje këtë çdo herë, çdo herë.”
Sipas faqes së internetit të International Women’s Day, njerëzit mund të frymëzojnë të tjerët për të ndihmuar në krijimin e një bote gjithëpërfshirëse duke kërkuar përfshirjen e grave dhe shkëmbimin e njohurive. Në baza grupore, organizatat mund të rekrutojnë, mbajnë dhe zhvillojnë talente të ndryshme, si dhe të mbështesin gratë në pozita udhëheqëse. Fusha të tjera përfshijnë ndihmën e grave që të marrin vendime të informuara për shëndetin e tyre, duke u ofruar grave dhe vajzave akses në arsim dhe trajnim cilësor, si dhe promovimin e talenteve sportive, krijuese dhe artistike.
Nga Euro News
Përgatiti: Albert Vataj
