Çmimi i BE-së për Gazetarinë Hulumtuese ka shpallur fituesit e historive më të mira investigative të edicionit të vitit 2023 në Shqipëri.
Ky çmim prestigjioz njeh dhe feston me krenari përkushtimin e palëkundur dhe përsosmërinë e jashtëzakonshme të gazetarëve në të gjithë vendin. Këto çmime janë një dëshmi e arritjeve të jashtëzakonshme të gazetarëve investigativë, të cilët luajnë një rol kyç në ruajtjen e lirisë së shprehjes, sundimit të ligjit dhe transparencës.
Pas diskutimeve rigoroze nga paneli ynë i nderuar i jurisë, ne kemi kënaqësinë të prezantojmë fituesit e mëposhtëm:
Vendi i Parë
Aurora Velaj, për dokumentarin e saj të jashtëzakonshëm me titull “Po na shujn!”, botuar nga EuroNews Albania. Ky dokumentar i fuqishëm thellohet në çështjen shqetësuese të një gjenocidi të heshtur që po ndodh në Luginën e Preshevës, i ekzekutuar përmes pasivizimit të adresave. Me guxim dhe paanshmëri, autorja ekspozon një politikë diskriminuese ndaj shqiptarëve, që janë një grup etnik jo-mbizotërues në Serbi. Kjo histori është mbështetur në një mori provash, faktesh dhe intervistash të hollësishme.
Vendi i dytë
Osman Stafa, për shkrimin e tij investigativ “Mungesa e ilaçeve në QSUNT rrezikon jetën e fëmijëve, që vuajnë nga tumori”. Stafa e trajtoi çështjen e vazhdueshme të pacientëve terminalë në Shqipëri nga një këndvështrim i ri, duke u fokusuar në përgjegjësitë që lidhen me furnizimin me barna esenciale për fëmijët që vuajnë nga kanceri. Ky tregim prekës pati një ndikim të drejtpërdrejtë dhe pozitiv tek vendimmarrësit, duke i detyruar ata të ndërmarrin veprime të përgjegjshme në përmirësimin e kujdesit shëndetësor për pacientët në Shqipëri.
Vendi i tretë
Anila Hoxha, me historinë e saj “Sekret shtetëror’: Historia pa lavdi e degradimit të flotës ajrore shqiptare.” Hetimi i Hoxhës hulumton kostot financiare dhe njerëzore të lidhura me kontratat e helikopterëve në Shqipëri gjatë dekadës së fundit. Ai hedh një dritë të fortë mbi gjendjen dhe statusin e flotës së helikopterëve të emergjencës civile, duke shërbyer si një thirrje sqaruese për ndërgjegjësimin e publikut dhe ndërhyrjen e menjëhershme të qeverisë.
Artan Rama, për tregimin “Kush e kontrollon Butrintin/Kush e menaxhon Butrintin?”. Rama hedh dritë mbi menaxhimin e zonës më të rëndësishme të trashëgimisë shqiptare dhe ekspozon mungesën e transparencës në procedurat që janë ndjekur. Ky hetim për trashëgiminë kulturore mbështetet nga prova bindëse dhe analiza të plota, duke theksuar potencialin për konflikt interesi dhe neglizhencë nga qeveria, me rrezikun për të shkaktuar dëme të pariparueshme në trashëgiminë kulturore të kombit.
Në ceremoninë e ndarjes së çmimeve, Jean-Baptiste Le Bras, Zëvendës Shefi i Seksionit Politik të Delegacionit Evropian në Shqipëri, theksoi se “Delegacioni i Bashkimit Evropian në Shqipëri inkurajon dhe mbështet lirinë e medias në përgjithësi dhe e konsideron atë një pikë referimi për demokracinë, qeverisjen e mirë dhe llogaridhënien politike dhe gazetaria investigative luan një rol kyç në këtë drejtim.”
Fondi i çmimeve për këto histori të jashtëzakonshme arrin në 10,000 euro, me çmimet e mëposhtme: 5,000 euro për vendin e parë, 3,000 euro për vendin e dytë dhe 1,000 euro për secilin nga fituesit e vendit të tretë.
Këtë vit, përveç çmimeve kombëtare, Çmimi i BE-së do të shpallë edhe historitë më të mira rajonale. Kjo kategori e re është një zhvillim emocionues që do t’i inkurajojë gazetarët të mendojnë përtej kufijve kombëtarë dhe të trajtojnë çështje që prekin të gjithë rajonin. Fituesit do të shpallen në Tetor.
Çmimi i BE-së për Gazetarinë Hulumtuese në vendet e Ballkanit Perëndimor dhe Turqi është pjesë e projektit “Forcimi i lajmeve cilësore dhe gazetarisë së pavarur në Ballkanin Perëndimor dhe Turqi, II” me qëllim tërheqjen e vëmendjes dhe promovimin e arritjeve të jashtëzakonshme të gazetarëve hulumtues dhe rritjen e dukshmërisë së gazetarisë investigative cilësore në këto vende.
Organizator i çmimit është Thomson Media, një organizatë me përvojë të konsiderueshme në zhvillimin e medias dhe promovimin e lirisë së medias në nivel global.
Projekti financohet nga Bashkimi Evropian dhe zbatohet nga një konsorcium i përbërë nga Rrjeti Ballkanik i Gazetarisë Hulumtuese – BIRN Hub, Universiteti i Evropës Qendrore (CEU) – Hungari, Shtip (UGD) – Maqedonia e Veriut, Sindikata e Pavarur e Gazetarëve dhe Punëtorëve të Medias (SSNM) – Maqedonia e Veriut, Asociacioni i Mediave të Evropës Juglindore (MASE) – Mali i Zi dhe Rrjeti Ballkanik i Gazetarisë Hulumtuese në Kosovë (BIRN Kosovë).
