Më 8 prill 2024, një eklips i plotë diellor do të përshkojë Amerikën e Veriut, duke kaluar mbi Meksikë, Shtetet e Bashkuara dhe Kanada. Qielli do të errësohet sikur të ishte agim apo muzg.
Partnerët tanë do të sjellin kreativitetin e tyre në ndarjen e emocioneve të eklipsit dhe ndihmojnë në inkurajimin e të gjithëve që të shijojnë të sigurt këtë ngjarje qiellore, u shpreh Maureen O’Brien, Menaxher i aleancave strategjike dhe partneriteteve për Zyrën e Komunikimeve të NASA-s.
Duke kaluar në verilindje nga Meksika në Kanada për disa orë, eklipsi i plotë diellor i 8 prillit do të jetë i dukshëm për rreth 44 milionë njerëz që jetojnë në rrugën e tërësisë së shtegut të hijes së hënës, dhe i vetmi vend ku totali faza e eklipsit do të jetë e dukshme janë SHBA-të.
Siguria e syve është prioriteti numër një, kur të shikoni një eklips të plotë të diellit, njofton NASA.
Gjatë një eklipsi të plotë diellor, Hëna bllokon në mënyrë të përsosur fytyrën e ndritshme të Diellit, duke hedhur një pjesë të vogël të Tokës në errësirë. Me dritën kryesore të Diellit të maskuar, korona diellore shumë më e zbehtë bëhet e dukshme me sy të lirë. Kjo u ofron shkencëtarëve një mundësi unike për të studiuar këtë rajon misterioz të Diellit. Bllokimi i shkurtër i dritës së diellit gjithashtu i lejon shkencëtarët të studiojnë se si drita e Diellit ndikon në atmosferën e Tokës.
Në të kaluarën, eklipset diellore kanë nxitur zbulime të shumta shkencore. Për këtë eklips diellor, NASA po financon tre eksperimente shkencore.
Projekti WB-57s, për të bërë matje gjatë eklipsit. Aeroplanët WB-57 të NASA-s do të fluturojnë shumë më lart se avionët komercialë. Kjo lartësi i lejon avionëve të fluturojnë mbi re – që do të thotë se nuk ka asnjë shans për të humbur eklipsin, për shkak të motit të keq. Për më tepër, lartësia i vendos avionët mbi pjesën më të madhe të atmosferës së Tokës, gjë që lejon që kamerat të marrin imazhe më të qarta dhe të kapin gjatësi vale, të tilla si drita infra të kuqe, që nuk arrijnë në tokë. Meqenëse avionët mund të udhëtojnë me afro 800 km/orë, ata janë gjithashtu në gjendje të zgjasin kohën që kalojnë nën hijen e Hënës. Ndërsa eklipsi do të zgjasë jo më shumë se katër minuta e gjysmë në çdo pikë në tokë, aeroplanët do të shohin një eklips që zgjat rreth 25 për qind më shumë, mbi 6 minuta e 22 sekonda.
“Duke rritur kohëzgjatjen e tërësisë, ne po rrisim kohëzgjatjen e sasisë së të dhënave që mund të marrim,” tha Shadia Habbal, një studiuese në Universitetin e Hawaii që drejton një nga eksperimentet e eklipsit WB-57.
Eksperimenti i Habalit do të fluturojë me spektrometra, të cilët regjistrojnë gjatësi vale specifike të dritës dhe kamerave. Instrumentet do të matin temperaturën dhe përbërjen kimike të nxjerrjeve të koronës dhe masës koronale, të cilat janë shpërthime të mëdha të materialit diellor. Me këto të dhëna, shkencëtarët synojnë të kuptojnë më mirë strukturën e koronës dhe të identifikojnë burimin e erës diellore, rrjedhën e vazhdueshme të grimcave të emetuara nga Dielli.
Habbal shpreson se rezultatet e studimit të tyre do të ndihmojnë në dallimin midis modeleve të ndryshme konkurruese se si nxehet korona. “Kjo dritë është sonda jonë më e mirë, për të mos ngjitur një termometër në koronë,” tha Habbal.
Për një ekip tjetër, të udhëhequr nga Amir Caspi në Institutin Kërkimor Jugperëndimor në Boulder, Kolorado, nuk është hera e parë që ndjekin eklipset me avion. Caspi udhëhoqi një eksperiment të mëparshëm gjurmëlënës me WB-57 gjatë eklipsit total diellor të vitit 2017, që përshkoi Amerikën nga deti në det. Imazhet e marra nga avioni u përdorën për të studiuar strukturën e koronës.
Ajo kohë ishte hera e parë që avionët ishin përdorur ndonjëherë për të studiuar një eklips. Këtë herë, një konfigurim i përmirësuar i kamerës do të lejojë matje në më shumë gjatësi vale nga rrezet infra të kuqe në dritën e dukshme që shpresojmë të zbulojë informacione të reja rreth strukturave në koronën e mesme dhe të poshtme. Vëzhgimet, të marra me një kamerë me rezolucion të lartë dhe me shpejtësi të lartë, mund të ndihmojnë gjithashtu në studimin e një unaze pluhuri që rrethon Diellin dhe të ndihmojë në kërkimin e asteroideve që mund të orbitojnë afër Diellit.
“Nuk ka shumë të dhëna për Diellin në disa nga gjatësitë e valëve që do të studiojmë,” tha Caspi. “Ne nuk e dimë se çfarë do të gjejmë, kështu që është shumë emocionuese të bësh këto matje.”
Një eksperiment i tretë do të studiojë efektet e hijes së Hënës në jonosferë duke përdorur një instrument të quajtur jonosonde, i cili u projektua në JHU APL. Një jonosondë funksionon si një radar i thjeshtë. Pajisja dërgon sinjale radio me frekuencë të lartë dhe dëgjon jehonat e tyre që kthehen nga jonosfera, gjë që i lejon studiuesit të matin se sa e ngarkuar është jonosfera.
“Eklipsi në thelb shërben si një eksperiment i kontrolluar,” tha Bharat Kunduri, udhëheqës i projektit të jonosferës dhe një asistent profesor kërkimor në Virginia Tech në Blacksburg, Virxhinia. “Kjo na jep një mundësi për të kuptuar se si ndryshimet në rrezatimin diellor mund të ndikojnë në jonosferën, e cila nga ana tjetër mund të ndikojë në disa nga këto teknologji si radari dhe GPS në të cilat ne mbështetemi në jetën tonë të përditshme.”
Përgatiti: Albert Vataj / Koha Jonë
