Përgatiti: Albert Vataj
A mund të ndihmojë oksitocina të riparojë indin e zemrës pas lëndimit? Kjo është pyetja e themeltë e një qasjeje, e cila shpërfaq një botë të mbingarkuar një zemërkrisjet, lëndimet, vuajtjet dhe trazimet, me themel ndjenjën.
Oksitocina, e quajtur ndonjëherë “hormoni i dashurisë”, mund të ndihmojë në shërimin e zemrave të thyera – fjalë për fjalë. Në një studim të ri të zebrafishit dhe qelizave njerëzore, shkencëtarët zbuluan se hormoni i prodhuar nga truri mund të ndihmojë në rigjenerimin e indeve të zemrës pas lëndimit dhe, në teori, një ditë mund të përdoret në trajtimin e sulmeve në zemër, sipas studiuesve.
Për shkak se studimi i ri u krye në rezervuarët e peshkut dhe enët laboratorike, megjithatë, ky trajtim teorik është ende larg realizimit.
Oksitocina është quajtur hormoni i “dashurisë” ose “përqafimit” për rolin e tij të njohur në krijimin e lidhjeve shoqërore dhe besimit midis njerëzve, dhe nivelet e saj shpesh rriten kur njerëzit përqafohen, kryejnë seks ose orgazëm. Megjithatë, i ashtuquajturi hormoni i dashurisë shërben edhe për shumë funksione të tjera në trup, si nxitja e kontraktimeve gjatë lindjes dhe nxitja e laktacionit më pas. Oksitocina gjithashtu ndihmon në mbrojtjen e sistemit kardiovaskular nga dëmtimi, duke ulur presionin e gjakut, duke reduktuar inflamacionin dhe duke shpërndarë radikalet e lira, një nënprodukt reaktiv i metabolizmit normal të qelizave, sipas një rishikimi të vitit 2020 në revistën Frontiers in Psychology.
Studimi i ri, i botuar të premten (30 shtator) në revistën Frontiers in Cell and Developmental Biology, thekson një përfitim tjetër të mundshëm të oksitocinës: Të paktën te zebrafish, hormoni ndihmon zemrën të zëvendësojë kardiomiocitet e dëmtuara dhe të vdekura, qelizat muskulore që fuqizojnë kontraktimet e zemrës. Rezultatet e hershme në qelizat njerëzore tregojnë se oksitocina mund të stimulojë efekte të ngjashme te njerëzit, nëse shpërndahet me kohën dhe dozën e duhur.
Zemra ka një aftësi shumë të kufizuar për të riparuar ose zëvendësuar indet e dëmtuara ose të vdekura, vunë në dukje autorët e studimit në raportin e tyre. Por disa studime sugjerojnë se pas një dëmtimi, si një atak në zemër, një nëngrup qelizash në membranën më të jashtme të zemrës, të quajtur epikardium, kanë një identitet të ri. Këto qeliza migrojnë poshtë në shtresën e indit të zemrës ku banojnë muskujt dhe shndërrohen në qeliza të ngjashme me burimin, të cilat më pas mund të shndërrohen në disa lloje të qelizave të zemrës, duke përfshirë kardiomiocitet.
Ky proces është studiuar kryesisht te kafshët dhe ka disa prova që sugjerojnë se mund të ndodhë edhe te njerëzit e rritur. Fatkeqësisht, nëse procesi ndodh te njerëzit, duket se ai shpaloset në mënyrë shumë joefikase dhe në shumë pak qeliza për të rezultuar në rigjenerim kuptimplotë të indeve pas një ataku në zemër, thanë autorët e studimit në një deklaratë. Duke inkurajuar disi më shumë qeliza epikardiale të shndërrohen në kardiomiocite, teorizojnë autorët, shkencëtarët mund të ndihmojnë zemrën të rindërtohet pas lëndimit.
Autorët e studimit zbuluan se mund ta fillonin këtë proces në qelizat njerëzore në një pjatë laboratorike duke i ekspozuar ato ndaj oksitocinës. Ata gjithashtu testuan 14 hormone të tjera të prodhuara nga truri, por asnjë nga të tjerët nuk mund t’i shtynte qelizat në gjendjen e dëshiruar të ngjashme me trungun që kërkohet për të krijuar kardiomiocite të reja, sipas deklaratës.
Ekipi më pas kreu eksperimente pasuese në zebrafish, një peshk në familjen e minave, i njohur për aftësinë e tij mbresëlënëse për të rigjeneruar indet në trupin e tij, duke përfshirë trurin, kockat dhe zemrën. Ekipi zbuloi se, brenda tre ditëve nga një dëmtim kardiak, truri i peshqve filloi të pomponte oksitocinë si të çmendur, duke prodhuar deri në 20 herë më shumë sesa kishin para lëndimit, zbuloi ekipi. Hormoni më pas udhëtoi në zemër, u fut në receptorët e tij dhe nisi procesin e transformimit të qelizave epikardiale në kardiomiocite të reja.
Këto eksperimente ofrojnë sugjerime të hershme se oksitocina mund të luajë një rol kyç në riparimin e zemrës pas lëndimit dhe duke rritur efektet e saj, shkencëtarët, mund të zhvillojnë trajtime të reja për të përmirësuar shërimin e pacientëve pas sulmeve në zemër dhe për të zvogëluar rrezikun e dështimit të zemrës në të ardhmen, përfunduan autorët. Këto trajtime mund të përfshijnë barna që përmbajnë oksitocinë ose molekula të tjera që mund të futen në receptorët e hormonit.
“Më pas, ne duhet të shikojmë oksitocinën tek njerëzit pas lëndimit kardiak,” tha në deklaratë autori i vjetër Aitor Aguirre, një asistent profesor në Departamentin e Inxhinierisë Biomjekësore të Universitetit Shtetëror të Miçiganit. “Në përgjithësi, provat para-klinike në kafshë dhe provat klinike te njerëzit janë të nevojshme për të ecur përpara.”
Për Live Scrine, Nga Nicoletta Lanese
